=============================================
Πού Εδρεύει η Ψυχή;
Ενδείξεις της Πνευματικής Υπόστασης του Ανθρώπου
=============================================

Ένα από τα μεγαλύτερα, αναπάντητα μέχρι σήμερα από την επιστήμη, ερωτήματα είναι από τι συνίσταται η συνείδηση του ανθρώπου. Αν ο άνθρωπος είναι απλώς μια βιολογική μηχανή, τότε θα πρέπει να υπάρχουν στον εγκέφαλο και τα αντίστοιχα κέντρα τα οποία να παράγουν αυτό το οποίο ονομάζουμε συνείδηση ή αλλιώς αυτογνωσία ή επίγνωση του εαυτού μας και της ύπαρξής μας.

Διότι είναι πράγματι θεμελιώδης η διαφορά ενός ανθρώπου από μια μηχανή. Ένας υπολογιστής, όσο πολύπλοκος κι αν είναι, όσο γρήγορα κι αν μπορεί να κάνει υπολογισμούς, εν τούτοις δεν έχει συνείδηση της ύπαρξής του. Δεν υπάρχει καμία μηχανή που η ίδια να αντιλαμβάνεται την ύπαρξή της.

Όμως ο γνωστός επιστήμονας Ray Kurzweil έχει εκτιμήσει ότι στο άμεσο μέλλον (2019) ένας υπολογιστής μόλις των 1000$ θα έχει την υπολογιστική ισχύ ενός ανθρώπινου εγκεφάλου, και λίγα χρόνια αργότερα (γύρω στο 2050) ένας υπολογιστής των 1000$ θα έχει την υπολογιστική ισχύ όλων των ανθρώπινων εγκεφάλων της Γης. Αυτή η ισχύς και η πολυπλοκότητα, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις του Kurzweil, θα κάνει τους υπολογιστές να αποκτήσουν αυτοσυνείδηση και συναισθήματα, όπως και οι άνθρωποι.

Η άποψη αυτή είναι μια λογική προέκταση της Θεωρίας της Εξέλιξης, σύμφωνα με την οποία όλα τα είδη ζωικών και φυτικών οργανισμών δημιουργήθηκαν τυχαία μέσω βαθμιαίας εξέλιξης απλούστερων κοινών προγονικών μορφών (Σημ: η Θεωρία της Εξέλιξης καταρρέει μπροστά στα δεδομένα της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης, όπως έχουμε δει σε προγενέστερη σειρά εκπομπών και άρθρων). Ολόκληρος ο φυσικός κόσμος, σύμφωνα με τους εξελικτικούς, λειτουργεί βάσει μηχανιστικών διεργασιών που κατευθύνονται τυφλά από τους φυσικούς νόμους και δεν υπάρχει ψυχή ή τίποτε το πνευματικό. Επομένως όλες οι πνευματικές λειτουργίες του ανθρώπου θα πρέπει να είναι καθαρά προϊόν λειτουργίας του εγκεφάλου του και εμφανίστηκαν καθώς με το πέρασμα των αιώνων ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελισσόμενος έφθασε σε ένα μεγάλο βαθμό πολυπλοκότητας. Τότε μέσα από αυτή τη βιολογική μηχανή ξεπήδησαν η συνείδηση, η αυτογνωσία, τα συναισθήματα κλπ.

Η πρακτική όμως δείχνει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί. «Μπορείς να επεκτείνεις την ισχύ (των υπολογιστών) όσο θέλεις, και πάλι δεν θα αποκτήσουν συνείδηση, γιατί το μόνο που θα κάνουν θα είναι να ανακατεύουν σύμβολα», όπως δήλωσε και ο John Searle, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Berkeley που ασχολείται με θέματα του νου.

Ο άνθρωπος όμως, έχοντας πνευματικές λειτουργίες, μπορεί άραγε να είναι πράγματι απλώς μια βιολογική μηχανή και η συνείδησή του να είναι το προϊόν απλώς εγκεφαλικής δραστηριότητας; Σύγχρονα δεδομένα και αποτελέσματα πρόσφατων επιστημονικών ερευνών έρχονται να δώσουν ενδείξεις για την αντίθετη άποψη:

Όλα τα παραπάνω δεδομένα, ακόμη και για έναν απόλυτα ορθολογικά σκεπτόμενο άνθρωπο, αποτελούν ισχυρότατες ενδείξεις ότι εγκέφαλος και νους είναι κάτι διαφορετικό και ότι ο άνθρωπος εκτός από το υλικό του σώμα διαθέτει και πνευματική υπόσταση διά της οποίας συνεχίζει να έχει αντίληψη του εαυτού του ακόμη και όταν το σώμα του και ο εγκέφαλός του παύσουν να λειτουργούν ολοκληρωτικά ή εν μέρει.

Σχετικά με αυτό το θέμα μιλάει και η Αγία Γραφή, από όπου και αναφέρουμε ενδεικτικά μερικά παραδείγματα:

Όμως η υπόσχεση της αιώνιας ζωής κοντά στο Θεό δεν αφορά μόνο την ψυχή αλλά ολόκληρο τον άνθρωπο ο οποίος αποτελείται από ψυχή, πνεύμα αλλά και σώμα (βλ. Α’ Θεσσαλονικείς κεφ. 5/ε’ §23). Μάλιστα οι πράξεις του ανθρώπου οι οποίες γίνονται διά του σώματος θα είναι αυτές που θα καθορίσουν την αιώνια κατάληξή του (βλ. Β’ Κορινθίους κεφ. 5/ε’ §10). Ο Θεός λοιπόν δεν καταφρονεί το ανθρώπινο σώμα (το οποίο μάλιστα γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος – βλ. Α’ Κορινθίους κεφ. 3/γ’ §16-17) αλλά πρόκειται να το τιμήσει αφθαρτοποιώντας το κατά την αρπαγή της εκκλησίας (Α’ Κορινθίους κεφ. 15/ιε’ §53) ώστε ο κάθε πιστός, όχι ως «γυμνή» ψυχή αλλά ως πλήρης άνθρωπος, να ζήσει αιώνια στη Βασιλεία του Θεού. Και «πρωτότοκος» αυτής της πορείας και της κατάληξης έγινε ο Ιησούς Χριστός διά της σταυρικής θυσίας και της αναστάσεώς Του (προς Κολοσσαείς κεφ. 1/α’ §18).

 

***

Τα περιεχόμενα του άρθρου αποτελούν περίληψη της εκπομπής
"Χριστιανισμός και Επιστήμη" της 20/09/2012.