=====================================================
Το Πρόβλημα της Ανεργίας και η εν Χριστώ Αντιμετώπισή του
=====================================================

Ένα μείζον θέμα της εποχής μας που αγγίζει όλους μας άμεσα ή έμμεσα και του οποίου η έκταση προκαλεί τριγμούς στον κοινωνικό ιστό, είναι το θέμα της ανεργίας το οποίο επιδρά καθοριστικά, εκτός των άλλων, και πάνω στην ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.

Το νόημα της εργασίας δεν είναι μόνο η εξασφάλιση των εφοδίων που είναι απαραίτητα για την επιβίωση, αλλά επιπλέον προσδίδει στον άνθρωπο αυτοσεβασμό, αξιοπρέπεια και γενικότερα διαμορφώνει την κοινωνική του ταυτότητα. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες, η ανεργία, εκτός από πρόβλημα κάλυψης των βιωτικών αναγκών, αναδεικνύεται και σε πρόβλημα ανθρώπινης ψυχολογίας. Τα βασικά σημεία της ψυχολογικής διάστασης τού προβλήματος εντοπίζονται στην αίσθηση απώλειας της κοινωνικής ταυτότητας, στην έλλειψη κινήτρου για απασχόληση και στην ανατροπή των ισορροπιών είτε όσον αφορά τις διαπροσωπικές σχέσεις, είτε όσον αφορά την διαχείριση του ελεύθερου (πλέον) χρόνου (δηλ. την έλλειψη κινήτρου για δημιουργική αξιοποίησή του με αποτέλεσμα τη σπατάλη χρόνου σε αδράνεια και την επιδείνωση της ψυχολογίας).

Το μέγεθος του προβλήματος της ανεργίας γίνεται αισθητό από πρόσφατα (Αύγουστος 2012) στατιστικά στοιχεία:

• Περισσότεροι από 25 εκατομμύρια άνεργοι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Ποσοστό – Ρεκόρ Ανεργίας στην Ευρωζώνη: 11,4% (δηλ. πάνω από 18 εκατομμύρια άνεργοι).

• Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας είναι η Ισπανία (25,1%) και η Ελλάδα (24,4%). Επίσης, στις χώρες αυτές περισσότερο από 50% των ατόμων κάτω των 25 ετών είναι άνεργοι.

• Εκτός από τις χώρες που θεωρούνται «περιφέρεια» της Ευρώπης, η κατάσταση είναι κακή και στον «πυρήνα» με το γαλλικό δείκτη ανεργίας στο 10,6% (δηλ. πάνω από 3 εκατομμύρια άνεργοι).

• Η ανεργία είναι μία από τις κύριες αιτίες για την πρωτοφανή αύξηση των ποσοστών αυτοκτονικών τάσεων στην Ελλάδα σε ποσοστό πάνω από 20% τα τελευταία 3 χρόνια.

Βλέποντας το θέμα μέσα από το πρίσμα της Αγίας Γραφής, που είναι ο Λόγος του Θεού, θα πρέπει καταρχήν να σημειωθεί ότι ο πρώτος που θέσπισε την εργασία είναι ο Ίδιος ο Θεός όταν ανέθεσε στον πρώτο άνθρωπο που έπλασε, τον Αδάμ, να εργάζεται και να φυλάει τον Παράδεισο της Εδέμ (Γένεσις κεφ. 2/β’ §15). Η απασχόληση λοιπόν σε μία εργασία είναι μια φυσιολογική και υγιής κατάσταση για τον άνθρωπο, με τη διαφορά ότι σε αντίθεση με τη σημερινή κατάσταση, ο απαρχής σκοπός του Θεού δεν ήταν η εργασία να αποτελεί μια επώδυνη διαδικασία που θα επιβαρύνει το πλάσμα Του, αλλά να είναι μια απασχόληση που θα του παρέχει ευχαρίστηση η οποία θα πηγάζει από την αξιοποίηση των ικανοτήτων με τις οποίες είναι προικισμένος και από την μετέπειτα απόλαυση των καρπών του κόπου του:

«Και έτι το να τρώγη πας άνθρωπος και να πίνη και να απολαμβάνη καλόν εκ παντός του μόχθου αυτού, είναι χάρισμα Θεού» (Εκκλησιαστής κεφ. 3/γ’ §13)

Ακόμη και οι μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες της Αγίας Γραφής δεν ήταν αργοί αλλά απασχολούνταν σε κάποια εργασία προκειμένου να καλύψουν τις βιωτικές τους ανάγκες. Για παράδειγμα, ο απ. Πέτρος ήταν ψαράς (κατά Ματθαίον κεφ. 4/δ’ §18) ενώ ο απ. Παύλος ήταν κατασκευαστής σκηνών (Πράξεις κεφ. 18/ιη’ §3), επάγγελμα το οποίο εξασκούσε πολλές φορές κατά τις αποστολικές περιοδείες του προκειμένου να μην επιβαρύνει τους αδελφούς Χριστιανούς (Πράξεις κεφ. 20/κ’ §33-35) αλλά και να βοηθάει τους φτωχούς (προς Γαλάτας κεφ. 2/β’ §10).

Είναι δυνατόν όμως στη ζωή ενός ανθρώπου τού Θεού να εμφανιστεί πρόβλημα ανεργίας και οικονομικής ανέχειας; Η απάντηση είναι καταφατική, καθώς υπάρχει πληθώρα τέτοιων περιστατικών μέσα στο Λόγο του Θεού:

• Ο Αβραάμ, ενώ περίμενε την εκπλήρωση της επαγγελίας τού Θεού, αντιμετώπισε πείνα στην περιοχή που παροικούσε και μετακινήθηκε στην Αίγυπτο (Γένεσις κεφ. 12/ιβ’).

• Ο Ιακώβ και οι 11 γιοι του εξαιτίας της πείνας αναζήτησαν προμήθειες στην Αίγυπτο όπου όμως επανενώθηκαν με το χαμένο αδελφό τους, Ιωσήφ, και διατηρήθηκαν στη ζωή ώστε από αυτούς να δημιουργηθεί ο λαός Ισραήλ μέσα από τον οποίο θα ερχόταν στον κόσμο ο Χριστός (Γένεσις κεφ. 45/με’ §7).

• Ο προφήτης Ηλίας όταν διωκόμενος κρυβόταν στην έρημο και δεν ήταν σε θέση να εργαστεί, ο Θεός τον έτρεφε με έναν απροσδόκητο τρόπο: τού έφερναν ψωμί και κρέας τα κοράκια και έπινε νερό από έναν χείμαρρο. Όταν, λόγω ανομβρίας, ο χείμαρρος στέρεψε, ο Θεός οδήγησε τον Ηλία σε μια χήρα στη Σιδώνα η οποία τον έτρεφε από ένα πιθάρι αλεύρι που δεν τελείωνε και από ένα αγγείο λαδιού που δεν στέρευε (Α’ Βασιλέων κεφ. 17/ιζ’).

• Η χρεωμένη χήρα προφήτη που απευθύνθηκε στον προφήτη Ελισσαιέ και ο Κύριος έκανε το θαύμα τού πολλαπλασιασμού του λαδιού (Β’ Βασιλέων κεφ. 4/δ’ §1-7).

Σε όλα τα παραπάνω περιστατικά εκπληρώθηκε η υπόσχεση τού Θεού ότι «πάντα συνεργούσι προς το αγαθόν εις τους αγαπώντας τον Θεόν» (προς Ρωμαίους κεφ. 8/η’ §28). Άρα λοιπόν, όταν έρχονται τέτοιου είδους καταστάσεις στη ζωή μας, αυτές δεν είναι η τιμωρία του Θεού για τις αμαρτίες μας (γι’ αυτές τιμωρήθηκε ο Χριστός στη θέση μας) ούτε είναι ένδειξη ότι ο Θεός μάς εγκατέλειψε. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να μας εγκαταλείψει, εφόσον για χάρη του καθενός από εμάς και ενώ ακόμη δεν Τον γνωρίζαμε, έγινε άνθρωπος και πέθανε στο σταυρό;

Πάντοτε πίσω από τα γεγονότα και από τις φαινόμενες δυσκολίες, ο Θεός, ο Οποίος ενδιαφέρεται και για τη δουλειά μας, εργάζεται κάτι προς το πνευματικό μας όφελος και κυρίως τη μετατόπιση της εμπιστοσύνης μας από τα επίγεια στηρίγματα προς το πρόσωπό Του. Οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν εμπιστευτεί τον εαυτό τους στον Χριστό θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σε όποια κατάσταση κι αν περιέλθουν ο Θεός έχει τον απόλυτο έλεγχο των συνθηκών και δεν θα τους αφήσει να χαθούν ή να πεθάνουν από την πείνα:

«Για σας, πάντως, και οι τρίχες τού κεφαλιού σας είναι όλες αριθμημένες. Μη φοβηθείτε, λοιπόν» (κατά Ματθαίον κεφ. 10/ι’ §30-31)

«Μη μεριμνήσετε*, λοιπόν, λέγοντας: Τι να φάμε ή τι να πιούμε ή τι να ντυθούμε; Δεδομένου ότι, όλα αυτά τα ζητούν οι Εθνικοί· επειδή, ο ουράνιος Πατέρας σας ξέρει ότι έχετε ανάγκη απ' όλα αυτά. Αλλά, ζητάτε πρώτα τη βασιλεία τού Θεού, και τη δικαιοσύνη Του· και όλα αυτά θα σας προστεθούν» (κατά Ματθαίον κεφ. 6/ς’ §31-33)

(*όχι με την έννοια του να αμελούμε τις βιωτικές μας υποθέσεις αλλά με την έννοια του να μην ερχόμαστε σε άγχος.)

Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, η αντιμετώπιση ενός τέτοιου προβλήματος, όπως είναι η ανεργία, ξεκινάει από την προσωπική σχέση του ανθρώπου με το Χριστό αλλά και τη συνεργασία μαζί Του κάνοντας τις ενέργειες που μας αναλογούν:

• Προσευχή και μελέτη του Λόγου του Θεού κατ’ οίκον αλλά και στην εκκλησία σε συνδυασμό με αγώνα ευθυγράμμισης με το θέλημα του Θεού.

• Προσπάθειες αναζήτησης εργασίας με το ταπεινό φρόνημα ότι ίσως χρειαστεί είτε να προσαρμοστούμε σε εργασιακά περιβάλλοντα όχι αντάξια των προσόντων μας είτε ακόμη και να αρκεστούμε σε χαμηλότερες αποδοχές.

• Οι ενέργειές μας να μη γίνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να «προσπερνάμε» τον Κύριο με βεβιασμένες πρωτοβουλίες (διότι θα έρθουμε σε μεγαλύτερα αδιέξοδα) αλλά ζητώντας ταπεινά την οδηγία Του ώστε να Τον ακολουθούμε προς τα εκεί που βλέπουμε ότι Αυτός μας οδηγεί. Και για να υπάρχει αυτού του είδους η όραση και η αντίληψη χρειάζονται –ιδιαιτέρως σε τέτοιες περιπτώσεις– η εμμονή στην προσευχή, τη μελέτη του Λόγου του Θεού και την υπακοή στο θέλημά Του, όπως αναφέραμε και παραπάνω.

Στο βιβλίο της Ρουθ υπάρχει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετικά με τα παραπάνω, όπου ένας άνθρωπος που λεγόταν Ελιμέλεχ, λόγω πείνας που έγινε στο Ισραήλ, αποφάσισε να φύγει από τη χώρα του Θεού μαζί με τη γυναίκα του και τους δυο γιους του και να ζήσει ανάμεσα στα έθνη στη γη Μωάβ. Εξερχόμενος όμως από την παρουσία του Θεού, χωρίς θεϊκή οδηγία και βασιζόμενος στις δικές του ενέργειες, το αποτέλεσμα ήταν ότι σύντομα πέθανε ο ίδιος αλλά και οι δυο του γιοι και τελικά η γυναίκα του ταλαιπωρημένη επέστρεψε στο Ισραήλ με τη μία νύφη της, τη Ρουθ.

Άρα λοιπόν η επίκληση του Κυρίου και η αναμονή της οδηγίας Του είναι η ασφάλειά μας σε περιπτώσεις ανεργίας και ανέχειας.

Θα χρειαστεί λοιπόν να περάσουμε ένα χρονικό διάστημα στενότητας, καθώς άλλωστε είναι γεγραμμένο ότι «διά πολλών θλίψεων πρέπει να εισέλθωμεν εις την βασιλείαν του Θεού» (Πράξεις κεφ. 14/ιδ’ §22).

Άλλωστε είναι γεγονός μέσα από τις δυσκολίες γνωρίζουμε περισσότερο το χαρακτήρα του Κυρίου και τις προθέσεις Του για εμάς κι έτσι αυξάνεται η πίστη και η αγάπη μας προς το πρόσωπό Του. Επίσης ο Κύριος επιχειρεί να αποσπάσει την προσοχή μας από την προσκόλληση στα επίγεια και να την εστιάσει στον αληθινό θησαυρό και στις αιώνιες αξίες.

Όσο μεγάλη κι αν είναι η δοκιμασία έχει ημερομηνία λήξης. Και όλα αυτά είναι προσωρινά και δεν συγκρίνονται με τα όσα έχει ετοιμάσει ο Κύριος για να απολαύσουμε αιώνια αν υπομείνουμε:

«Επειδή φρονώ ότι τα παθήματα του παρόντος καιρού δεν είναι άξια να συγκριθώσι με την δόξαν την μέλλουσαν να αποκαλυφθή εις ημάς» (προς Ρωμαίους κεφ. 8/η’ §18)

«Ο δε υπομείνας έως τέλους, ούτος θέλει σωθή» (κατά Ματθαίον κεφ. 24/κδ’ §13).

***

Τα περιεχόμενα του άρθρου αποτελούν περίληψη της εκπομπής
"Χριστιανισμός και Επιστήμη" της 04/10/2012.